પ્રેમ કુદરતની શ્રેષ્ઠ કેમિકલ કોકટેલ છે, પરંતુ પ્રેમના જટિલ વર્તન અને લાગણીની તમામ ગૂંચવણો વિજ્ઞાનથી દૂર રહે છે
પ્રેમ એ માનવીની કુદરતી જરૂરિયાત છે.પ્રેમ આપણી લોકપ્રિય સંસ્કૃતિ પર પ્રભુત્વ ધરાવે છે અને અસંખ્ય ગીતો, મૂવીઝ અને સાહિત્ય અને કલાના કાર્યોનો વિષય છે. છોકરો હોય કે છોકરી પ્રેમ ઝંખે છે. જ્યારે તે કોઈના પ્રેમમાં પડે છે, ત્યારે તેમના મગજના ચોક્કસ વિસ્તારો સક્રિય થાય છે, ખાસ કરીને લિમ્બિક સિસ્ટમ અને રિવોર્ડ કેન્દ્રો જે લિમ્બિક સિસ્ટમ લાગણી અને યાદશક્તિમાં મુખ્ય ભૂમિકાઓ ધરાવે છે.
પરંતુ જ્યારે પ્રેમ થાય ત્યારે તે શું અનુભવે છે, ત્યારે તેના શરીરમાં શું થાય છે? પ્રેમને વ્યાખ્યાયિત કરવું મુશ્કેલ છે, પરંતુ તેને ઊંડા સ્નેહની તીવ્ર લાગણી તરીકે વર્ણવી શકાય છે. સૌથી મૂળભૂત લેવલે, વિજ્ઞાન પ્રેમને મગજ દ્વારા છોડવામાં આવતા કેમિકલના કોકટેલ તરીકે જુએ છે.
જો કે, રોમેન્ટિક પ્રેમ માત્ર રીપ્રોડકશન વિશે નથી. કેટલાક દલીલ કરે છે કે આપણે પ્રેમને પ્રેરણા ગણવી જોઈએ, જેમ કે ભૂખ, તરસ, ઊંઘ અથવા સેક્સ.
પ્રેમ કરવાના ઘણા ફાયદા છે. આમાં બહેતર માનસિક સ્વાસ્થ્ય, સુખાકારી અને રોગપ્રતિકારક કાર્ય, અને લાંબા ગાળાના તણાવ અને રોગમાં ઘટાડો શામેલ છે. જ્યારે કોઈ વ્યક્તિ શરૂઆતમાં પ્રેમમાં પડે છે ત્યારે શું થાય છે? પ્રેમમાં પડવું સામાન્ય રીતે ત્યારે શરૂ થાય છે, જ્યારે કોઈ વ્યક્તિ અન્ય વ્યક્તિને વિશેષ અને યુનિક રીતે જોવાનું શરૂ કરે છે. પ્રેમમાં પડવાનો પ્રારંભિક તબક્કો એ આત્યંતિક ન્યુરોબાયોલોજીકલ સ્થિતિ છે, જે પ્રતિભાવો અને એટ્રેકશન દ્વારા વર્ગીકૃત થયેલ છે. વાસના અને આકર્ષણ સેક્સ માટે પ્રેરણા તરીકે સેક્સ હોર્મોન્સ, એસ્ટ્રોજન અને ટેસ્ટોસ્ટેરોન દ્વારા ચલાવવામાં આવે છે.
જ્યારે છોકરો કે છોકરી પ્રેમમાં પડે છે , ત્યારે મગજના ચોક્કસ વિસ્તારો સક્રિય થાય છે, ખાસ કરીને લિમ્બિક સિસ્ટમ અને રિવોર્ડ કેન્દ્રો. લિમ્બિક સિસ્ટમ લાગણી અને યાદશક્તિમાં મુખ્ય ભૂમિકાઓ ધરાવે છે. આ હકારાત્મક મૂડનું કારણ બને છે અને સમજાવે છે કે શા માટે નવા પ્રેમ સાથે સંકળાયેલી યાદો એટલી મજબૂત છે.
ડોપામાઇન અને નોરેડ્રેનાલિનમાં પણ વધારો થયો છે. ડોપામાઇન રિવૉર્ડના માર્ગોને ઉત્તેજિત કરે છે અને પ્રેમની રુચિને અનુસરવા માટે પ્રેરણા અને બાધ્યતા વિચારો અને વર્તનને વધારે છે. નોરાડ્રેનાલિન આનંદની લાગણીઓ અને ઝડપી ધબકારા, અને ઉર્જા વધારવાની શારીરિક પ્રતિક્રિયાઓનું કારણ બને છે.
તે જ સમયે, મગજના અન્ય વિસ્તારોને નિષ્ક્રિય કરવામાં થાય છે. ફ્રન્ટલ કોર્ટેક્સમાં ઓછી પ્રવૃત્તિ નકારાત્મક લાગણીઓ અને નિર્ણયો ઘટાડે છે. આ સમજાવે છે કે શા માટે શરૂઆતમાં લોકો જે વ્યક્તિના પ્રેમમાં છે તેના દોષો પ્રત્યે અંધ હોઈ શકે છે.
પરંતુ જ્યારે તમે ઓછી લાગણી અનુભવી શકો છો, ત્યારે પ્રેમમાં પડવાના પ્રારંભિક તબક્કામાં કોર્ટિસોલ, તણાવ અને અસુરક્ષાની લાગણી પણ વધે છે. સમય સાથે રોમેન્ટિક પ્રેમ કેવી રીતે બદલાય છે? પ્રેમમાં પડવાનો પ્રારંભિક તબક્કો અને તીવ્ર મોહ ઘણા મહિનાઓ સુધી ચાલે છે. આગળના તબક્કા દરમિયાન, આત્મીયતા, પ્રતિબદ્ધતા અને જોડાણ વધે છે. આ ઓક્સીટોસિન અને વાસોપ્રેસિન હોર્મોન્સ દ્વારા સંચાલિત થાય છે.
ઓક્સીટોસિન અમને પ્રારંભિક ઉચ્ચ કોર્ટિસોલ અને અનિશ્ચિતતાના તણાવ અને પ્રેમમાં પડવાના જોખમ પછી સલામત અને સુરક્ષિત અનુભવવામાં મદદ કરે છે. વાસોપ્રેસિન તકેદારીના વર્તનને પ્રોત્સાહન આપે છે અને સેલ્ફ- પ્રોટેકટિવ છે. ઓક્સીટોસિન અને વાસોપ્રેસિન વચ્ચે અન્ય લોકો સાથે જોડાણનું સંતુલન છે જ્યારે તમે જેને પ્રેમ કરો છો તેને અને તમારી જાતને પણ સુરક્ષિત કરે છે. ઓક્સીટોસિનને ઘણીવાર “પ્રેમનું હોર્મોન” કહેવામાં આવે છે કારણ કે તે સામાજિક બંધનો અને જોડાણોની રચનાને સરળ બનાવે છે. જો કે, પ્રાણીઓના નમૂનાઓમાં નવા સંશોધનો સૂચવે છે કે ઓક્સીટોસિન જીવન-લાંબી જોડી-બંધન માટે અગાઉ માનવામાં આવતું નથી.
જાતીય પ્રવૃત્તિ પ્રેમથી અલગ છે, પરંતુ તે જોડાણને મજબૂત બનાવે છે. જ્યારે આપણે સ્પર્શ કરીએ છીએ, ચુંબન કરીએ છીએ અથવા સંભોગ કરીએ છીએ, ત્યારે ઓક્સિટોસિન અને વાસોપ્રેસિન મુક્ત થાય છે, જે દંપતી વચ્ચે પ્રેમ અને પ્રતિબદ્ધતાને પ્રોત્સાહન આપે છે. રોમેન્ટિક સંબંધમાં વર્ષો સુધી વધારે આત્મીયતા અને પ્રતિબદ્ધતા આ પ્રેમને ટકાવી રાખવામાં મદદ કરે છે. કેટલાક સંબંધો ઓછા પેશનને કારણે આ સમયે સમાપ્ત થાય છે, જ્યારે અન્ય યુગલો દાયકાઓ સુધી પેશનેટ પ્રેમના તબક્કામાં રહે છે.
બિન-રોમેન્ટિક પ્રેમ વિશે શું?
રોમેન્ટિક પ્રેમમાં તેની ભૂમિકા ઉપરાંત, ઓક્સીટોસિન તમામ પ્રકારના પ્રેમમાં મહત્વપૂર્ણ છે, જેમાં પરિવાર, મિત્રો અને પાલતુ પ્રાણીઓનો પણ સમાવેશ થાય છે. સકારાત્મક સામાજિક સંબંધો અને ઓક્સીટોસિન માનવ સ્વાસ્થ્ય, સુખાકારી અને આયુષ્ય પર ઘણા ફાયદાઓ ધરાવે છે. સંશોધનમાં દર્શાવ્યું છે કે ઓક્સીટોસિન ડિપ્રેશન ધરાવતા અને ડિપ્રેશન વગરના લોકોમાં જીવનની સારી ગુણવત્તા અને તંદુરસ્ત સામાજિક જોડાણો સાથે સંકળાયેલું છે.
તેથી, તમારી મનપસંદ વ્યક્તિ, લોકો અથવા પાલતુ પ્રાણી પ્રેમ માટે, તેઓ ગમે તેવા હોય, તમે ગમે તેટલા લાંબા સમય માટે તેમને પ્રેમ કરી શકો છો, અને તમે ગમે તેટલી વખત પ્રેમમાં પડી શકો છો. પ્રેમ કદાચ કુદરતની શ્રેષ્ઠ કેમિકલ કોકટેલ હોઈ શકે છે. પરંતુ પ્રેમના જટિલ વર્તન અને લાગણીની તમામ ગૂંચવણો વિજ્ઞાનથી દૂર રહે છે.